Theo báo cáo tổng hợp từ các quốc gia khu vực châu Á, Việt Nam là quốc gia có số người bị nhiễm giun, sán cao nhất. Trong đó, tỷ lệ mắc bệnh nhiều nhất là trẻ em do ý thức giữ vệ sinh ở trẻ còn kém
Nguyên nhân và dấu hiệu trẻ bị nhiễm giun
Ước tính trung bình mỗi người Việt Nam có trong bụng… 8 giun đũa, 17 giun móc và 32 giun tóc sống ký sinh. Các loại giun sán quen thuộc là giun kim, giun đũa, sán lá, sán dây, giun chỉ, giun móc, v.v.. Với trẻ nhỏ, thường bị nhiễm nhất là giun kim và giun đũa.
Trẻ bị nhiễm giun sán mà không được phát hiện và chữa trị, có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, thiếu máu, thiếu sắt lâu dài, gây ra những tác động bất lợi đối với sức khỏe của trẻ. Chính vì thế, các bà mẹ trẻ không nên lơ là chuyện này hay xem giun sán như chuyện… bé nào cũng bị, để đến lớn cũng có sao đâu.
Khí hậu Việt Nam rất “lý tưởng” cho các loại ký sinh trùng phát triển. Trong khi đó, các loại thức ăn hàng ngày như rau củ, thịt bò, cá, v.v. là mầm mang rất nhiều giun sán. Chưa kể, ở nhiều vùng thôn quê, khi người mẹ vẫn chưa có đầy đủ kiến thức về chăm sóc trẻ nên vẫn cho trẻ ăn tiết canh, các món sống và nghĩ rằng như thế là “bổ”.
Ngoài ra, cũng phải thấy rằng trẻ rất hiếu động, hay chơi những trò chơi tiếp xúc nhiều với đất và bụi bẩn, hay ngồi xuống đất, ngậm các loại đồ chơi, vật lạ bẩn vào miệng. Điều đó khiến trẻ càng dễ bị nhiễm giun sán hơn.
Trẻ nhiễm giun sán thường gầy ốm, xanh xao, bụng to bè, chậm lớn, kém ăn, hay buồn nôn. Trẻ hay đau bụng vùng quanh rốn, rối loạn tiêu hóa, phân lỏng. Bạn cũng có thể phát hiện ra dấu hiệu trẻ nhiễm giun sán khi trẻ hay trằn trọc, hay gãi ngứa hậu môn, nhất là vào ban đêm.
Nhiễm giun sán trong trường hợp nặng còn có thể dẫn đến nhiều bệnh nguy hiểm. Ví dụ như giun có thể chui vào ống mật làm tắt ống mật, đi vào mạch máu, qua gan, phổi, v.v.. Trẻ bị giun chui vào phổi sẽ bị ho kéo dài, gầy gò, mệt mỏi.
Ngừa nguy cơ nhiễm giun sán cho bé yêu
Làm được điều này thật ra không khó. Trước tiên, bạn cần chú trọng giữ vệ sinh thân thể và ăn uống cho bé. Luôn rửa tay sạch cho mình và cho bé trước khi đút bé ăn. Lau dọn nhà cửa sạch sẽ.
Thức ăn cho trẻ dù ở độ tuổi nào cũng phải luôn luôn nấu chín, nước uống phải được đun sôi để nguội. Nếu cho trẻ ăn trái cây hoặc rau sống thì phải ngâm muối và rửa lại nhiều lần dưới vòi nước đang chảy.
Ngay từ lúc trẻ còn nhỏ, phải luôn chú ý vệ sinh tay chân, cắt móng tay móng chân sạch sẽ, hạn chế tối đa cho trẻ đi chân đất dưới nền dơ. Không để trẻ nằm, bò trườn dưới đất. Không để trẻ mặc quần thủng đáy (nhiều bà mẹ than phiền trẻ hay tè nhiều làm ướt quần áo nên thôi cho trẻ… khỏi mặc quần luôn cho tiện, điều này rất dễ dẫn đến việc trẻ sớm bị nhiễm giun sán).
Quần áo của trẻ sau khi giặt nên phơi ở nơi có nhiều nắng để khô ráo hoàn toàn và diệt được trứng giun. Ngoài ra, trẻ từ 2 tuổi trở lên nên cho uống thuốc xổ giun định kỳ 6 tháng một lần theo chỉ định của bác sĩ. Chú ý là mỗi khi tẩy giun, phải tẩy đồng loạt tất cả thành viên trong gia đình (cả người lớn lẫn trẻ nhỏ) cùng lúc thì mới có thể điều trị việc nhiễm giun sán được. Chứ nếu chỉ tẩy cho trẻ, giữ vệ sinh cho trẻ, trong khi chính bạn bị nhiễm giun hoặc không có thói quen rửa tay trước khi đút cơm cho trẻ ăn thì mọi thứ chỉ là vô ích.
Tất tần tật về các loại giun
Giun móc: nhiễm qua nước bị ô nhiễm hoặc trái cây và rau cải. Giun móc gây ra một dạng thiếu máu gọi là anchylostomiasis. Triệu chứng nhiễm: suy nhược, đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy, thiếu máu.
Cái ghẻ: nhiễm qua đường tiếp xúc ngoài da. Cái ghẻ đẻ trứng trên da người, gây ra phản ứng viêm và ngứa dữ dội. Triệu chứng nhiễm: ngứa, đau nhức, nổi mụn nhỏ, tấy ngoài da.
Giun đũa: nhiễm vào cơ thể qua đường ăn uống. Triệu chứng nhiễm: sốt, mệt mỏi, phát ban, nôn, tiêu chảy, thần kinh bất ổn, ho và thở khò khè.
Sán lá máu: nhiễm qua nước bị ô nhiễm. Sán lá máu gây viêm nhiễm ký sinh trùng (sưng) và tổn thương các cơ quan nội tạng, đặc biệt là gan. Triệu chứng nhiễm: sốt, đau, ho, tiêu chảy, sưng hạch, đờ đẫn.
Sán dây: nhiễm qua thực phẩm. Triệu chứng nhiễm sán dây: buồn nôn, nôn, viêm mắt, tiêu chảy, chóng mặt, phù, suy dinh dưỡng.
Giun kim: đẻ trứng ở bên ngoài cơ thể người, thường là vùng xung quanh hậu môn, gây ngứa ngáy, và ấu trùng lây lan qua tay người. Triệu chứng nhiễm: ngứa ở hậu môn.
Giun chỉ: lây nhiễm vào con người khi muỗi đốt. Chúng thường gây bệnh giun chỉ bạch huyết, nhưng trong những trường hợp hạn hữu có thể gây ra bệnh về da. Triệu chứng nhiễm: sốt, ớn lạnh, nhiễm trùng da.
Bác sĩ Phạm Khuê Anh
